«روز مات» فیلمی پخته، رسیده، روان و دراماتیک

به گزارش سرویس خبری گیشه نگار، آرش فهیم روزنامه نگار و منتقد سینما نوشت: «روز مات» فیلمی ساده، سالم، بی ادعا، سربه زیر اما سربلند است که به رغم آرامش و سکون ظاهری‌اش، مخاطب را از ابتدا تا انتها با موضوع و مضمون چند وجهی‌اش درگیر و همراه می سازد. «روز مات» با اینکه اولین فیلم بلند سینمایی «محمود نوری» است اما پخته و رسیده به نظر می رسد و در قیاس با سایر آثار هم‌رده اش یعنی فیلم های تجربی، روان و دراماتیک است. به نظر می رسد که «روز مات» می توانست خارج از گروه هنر و تجربه و در اکران عادی سینما هم حضور داشته باشد، چون قدرت آن را دارد تا مخاطب عام را هم به خودش معطوف کند. برخلاف اغلب فیلم های تجربی که در روایت لکنت دارند و تماشایشان طاقت فرساست، این بار با فیلمی تجربی مواجه هستیم که قصه گوست و از روایتی پر فراز و نشیب و پویا برخوردار است و لحظاتی نیز تعلیق آمیز می شود.
این فیلم ماجرای دو روز از زندگی یک زوج جوان است که قصد دارند به زودی مهاجرت کنند و در کشوری غربی –ظاهرا آمریکا- سکنی گزینند. مثل خیلی از افرادی این چنین، آموختن زبان کشور مقصد، دغدغه آن هاست و به همین دلیل هم بنایشان این است که تمام وقت، با یکدیگر به زبان انگلیسی صحبت کنند. در این وانفسا و از آنجا که فعلا قرار نیست فرزند نوزادشان را از کشور خارج کنند و پیش مادربزرگش می‌ماند، نگران تأمین شیرخشک او در دوران مهاجرتشان هستند. در خبرها آمده است که کشور به زودی با کمبود شیرخشک مواجه خواهد شد و این تغذیه ضروری نوزادان، جیره بندی شده است. این زن و شوهر جوان، از صبح تا پایان روز، به داروخانه‌های مختلف و حتی جاهای غیرقانونی سر می زنند و با هر دوز و کلکی که شده، سعی می کنند بیش از حد مجاز، ذخیره شیرخشک فرزندشان را پر کنند. در این مسیر با مشکلات و موانعی هم روبرو می شوند و …
خاصیت «روز مات» این است که ضمن داشتن داستان و کاراکترهایی جمع و جور اما محتوایی سیال ، چندوجهی و منشوری شکل دارد و در آن از تصلب و تصریح و محدودیت بر مضمون یا پیام خاصی پرهیز شده است. مخاطب از نگاه زن و مردی جوان و امروزی، در بخش های مختلف شهر تهران، از مرکز تا شمال شهر پرسه می زند و به مسائل مختلف اجتماعی و فرهنگی و بین المللی می نگرد و هر مخاطبی از دیدگاه خودش می تواند نکته یا مفهوم خاصی را برداشت کند. اما مسئله و دغدغه اصلی فیلم، تأثیر زبان بر زندگی و خلق و خوی آدم هاست. در «روز مات» شاهد آدم هایی هستیم که برای دوره ای خاص، به زبانی بیگانه سخن می گویند و فکر می کنند؛ این باعث دگرگونی در هویت و هدف در زندگی و ازخودبیگانگی آن ها می گردد؛ طوری که به تدریج از شهروندانی ساده و بی آلایش، تبدیل به تکمیل کنندگان یک چرخه عرضه و تقاضای بیمار می شوند. یعنی دو شخصیت جوان محوری فیلم، به تدریج گویی به محتکرانی تبدیل می گردند که غیر از منافع فردی، مقصود دیگری ندارند؛ حتی کارشان به جایی می رسد که خودشان روی دست شیادی می زنند که قصد فریب آن ها را داشته و حالا این زوج باکلاس و متمدن فیلم هستند که بر سر دیگری، کلاه می گذارند. درواقع، «روز مات» بیش از آنکه به مهاجرت فیزیکی بپردازد، راوی و حاکی مهاجرت روحی و روانی است؛ آدم هایی که در این دیار زندگی می کنند اما بنابر شرایطی، از حال و آن حقیقی خودشان دور می شوند و در فرهنگ و مناسباتی دور از شأن خودشان، استحاله می گردند.
«روز مات» البته پاره ای ضعف ها و کاستی ها هم در روایت دارد؛ از جمله شغل شخصیت اول مرد فیلم، که جوانی است مشغول به کار در تاکسی های اینترنتی؛ این مشغولیت باوجود ظرفیت بالایی که داشت و با توجه به شهری بودن داستان فیلم، می توانست قدرت مانور فیلم را افزایش بدهد، اما کارکرد کمرنگی دارد. همچنین است مواجهه دو شخصیت اصلی فیلم با مأمور که خیلی گذرا و بی درنگ تمام می شود و جزئیات چندانی درباره اینکه این زوج چگونه از قانون می‌گریزند، روایت نمی شود. تحول یکهویی مرد در پایان فیلم و اینکه ناگهان مخالف تصمیم قبلی می گردد هم قابل نقد است و می شد برای این تغییر فوری، زمینه‌چینی دراماتیک بیشتری صورت بگیرد تا رویکرد انتقادی فیلم درباره مسئله مهاجرت هم عمق بیشتری بیابد. برخلاف سیر ازخودبیگانگی دو کاراکتر اصلی فیلم که منطقی و باورپذیر است، بازگشت به خویشتن و پشیمانی لحظه آخری مرد، تاحدودی شعارزده و سطحی به نظر می‌رسد.